Wahu Mobility’nin Doğuşu ve Hedefleri
Wahu Mobility, Gana’nın ilk elektrikli bisikletini üreten şirket olarak dikkat çekiyor. Şirketin arkasındaki isim ise Valerie Labi. Labi, karbon emisyonlarını azaltma ve Afrika’nın teslimat sürücülerini pahalı ve kirletici petrol kullanımından uzaklaştırma misyonunu üstlenmiş bir girişimci. “Bir sorun görürsem ve bunun çözülebileceğini düşünürsem, o konuyu takip ederim,” diyor Labi.
Wahu’nun temelleri, Labi’nin 2015 yılında Gana’nın başkenti Tamale’ye taşınmasıyla atıldı. Komşularının ulaşımın yüksek maliyetleri ve güvensizliği konusunda şikayetlerini dinledikten sonra, Labi bir çözüm arayışına girdi. Pandemi döneminde, 2020 yılında ikinci el bisikletler satın alarak bunları elektrikli bisikletlere dönüştürmeye başladı. Dört yıl içerisinde, Gana’nın başkenti Accra’da kendi lisanslı e-bisikletlerini ve teknoloji platformunu geliştirdi, bir montaj tesisi açtı ve 8 milyon dolarlık bir yatırım turunu kapatma aşamasına geldi.
Wahu, Afrika’nın büyüyen “son kilometre teslimatı” pazarından yararlanmayı hedefliyor. Şu anda Accra’da Wahu e-bisikletlerini kullanan 300 teslimat sürücüsü bulunuyor ve bu sektördeki büyümenin 2030 yılına kadar 2,3 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Labi, önümüzdeki yıl 2.000 yeni kullanıcının katılacağını öngörüyor ve sonunda yılda 50.000 Wahu e-bisikleti üretmeyi ve Afrika genelinde yaygınlaştırmayı planlıyor.
Gana’daki araçların ortalama yaşı 14. Labi, teslimat için mobiliteye ihtiyaç duyan çok sayıda işletme olacağını belirtiyor. “Bunların gerçekten 14 yıllık benzinli araçlar olmasını istiyor muyuz?” sorusunu sorarak, yenilikçi bir alternatif sunmanın önemini vurguluyor.
Wahu, yalnızca fiziksel e-bisikletler değil, aynı zamanda bir teknoloji platformu da geliştirdi. Bu platform, bisikletleri takip etmenin yanı sıra yolculuklardan elde edilen karbon tasarruflarını ölçerek bunları karbon kredilerine dönüştürüyor. Uygulama ayrıca sürücülere bir güvenlik puanı veriyor ve tehlikeli sürüş tespit edildiğinde bisiklet uzaktan kapatılabiliyor.
İngiltere’den Gana’ya
Valerie Labi, 1970’lerde İngiltere’ye gelen Ganalı ebeveynlerin çocuğu olarak Hertfordshire’da doğdu. Ancak, 14 yaşına kadar Gana’yı ziyaret etmemişti. Eğitim hayatına, Hertfordshire’daki Queenswood okulunda başladı ve ardından Southampton Üniversitesi’nde ekonomi eğitimi aldı. 2008 küresel krizi, Labi için kariyerinde bir dönüm noktası oldu ve bu süreçte Gana’ya dönüş kararı aldı.
Gana’da, 300’den fazla kadın liderliğindeki KOBİ’ye finansal eğitim ve destek sağlayan Global Mamas gibi çeşitli sosyal girişimlerde görev aldı. Labi, düşük gelirli ailelere uygun ödeme planlarıyla tuvalet satın alma fırsatı sunan Sama Sama adlı bir sanitasyon sosyal girişimini de kurdu. 2022 yılında Wahu Mobility’yi kurarak, girişimcilik yolculuğuna hız verdi.
Gana’nın montaj tesisinde daha fazla bisiklet üretmek için gerekli olan 8 milyon dolarlık finansman turunu tamamlamaya yaklaşan Labi, ayrıca Gana’da dört tekerlekli elektrikli araçlar geliştirme hedefinde. Wahu, Afrika’nın dört bir yanında e-bisiklet denemelerine başladı ve Labi, bu tasarımın diğer Afrika ülkelerinde de popüler olabileceğine inanıyor.
Labi’nin girişimciliği ve Wahu Mobility, Afrika’nın çevre ve ekonomisine önemli katkılarda bulunma potansiyeline sahip. “Stratejimiz Afrika’nın sürdürülebilir filosu olmak,” diyor Labi, sorunları çözme konusundaki kararlılığını ve girişimci ruhunu bir kez daha ortaya koyuyor.
